Một trong những yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại có tác động đáng kể đến đáp tuyến tần số của micro chính là cách cầm micro. Hãy cùng Dbacoustic tìm hiểu bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao hành động nhỏ này lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng âm thanh và cách cầm micro đúng để đạt hiệu quả tối ưu.

ĐIỀU KIỆN ĐO ĐẠC MICRO TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM: CHUẨN MỰC CHO DỮ LIỆU KỸ THUẬT CHÍNH XÁC

Khi tiến hành các phép đo micro trong phòng thí nghiệm, mọi yếu tố có thể gây nhiễu đến trường âm thanh xung quanh micrô đều được loại bỏ hoàn toàn. Đây là nguyên tắc cơ bản để đảm bảo tính chính xác cho các thông số kỹ thuật như đặc tính định hướng và đáp tuyến tần số. Trong nhiều trường hợp, micrô còn được treo bằng dây mảnh nhằm tránh ảnh hưởng từ chân đế hoặc các bề mặt phản xạ.

Đặc biệt, mẫu định hướng của micrô có thể được đánh giá ở khoảng cách xa hơn so với khoảng cách sử dụng thông thường.

Những dữ liệu thu được trong môi trường phòng thí nghiệm thường phù hợp với các ứng dụng chuyên nghiệp như thu âm dàn nhạc trong phòng hòa nhạc, phòng thu lớn hoặc các không gian âm học kiểm soát tốt. Trong các trường hợp này, micro được đặt trong môi trường âm thanh lý tưởng, ít bị ảnh hưởng bởi vật cản hay tiếng vọng không mong muốn.

Ảnh Hưởng Của Tay Và Đầu Người Đến Đáp Tuyến Tần Số Của Micro Cầm Tay

Trong điều kiện biểu diễn thực tế, micro cầm tay không hoạt động trong môi trường âm học lý tưởng như phòng thí nghiệm. Bàn tay người cầm và vị trí đầu của ca sĩ – thường nằm rất gần micro – đều là những yếu tố có thể làm thay đổi trường âm thanh xung quanh thiết bị, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thu âm.

Vai trò của thiết kế micro và cách sử dụng thực tế

Mức độ ảnh hưởng đến âm thanh phụ thuộc vào cả thiết kế kỹ thuật của micro và cách người dùng thao tác khi biểu diễn. Nếu micro được cầm đúng tại phần thân – vị trí được thiết kế chuyên biệt cho tay cầm – thì âm thanh thu được thường ổn định, ít bị biến dạng.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người dùng đặt tay trực tiếp lên phần lưới hoặc gần đầu micro – hành động thường được gọi là “cupping”. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi đáng kể trong đặc tính âm thanh: đáp tuyến tần số bị biến dạng, màu âm không còn nguyên bản và đặc biệt dễ gây ra hiện tượng hú rít (feedback) khi sử dụng cùng hệ thống PA sân khấu.

Đo lường thực nghiệm về ảnh hưởng tay cầm

Để minh họa cho ảnh hưởng của vị trí tay đến chất lượng âm thanh, các phép đo thực nghiệm đã được thực hiện bằng giọng nói tự nhiên. Micro được đặt hướng trục, ở khoảng cách từ 10 đến 12 cm (tương đương 4–5 inch). Ba đối tượng tham gia thử nghiệm lần lượt cầm micro bằng tay trái, sau đó chuyển sang tay phải. Kết quả đo lường cho thấy sự khác biệt rõ rệt: đường cong màu đỏ đại diện cho trung bình các phép đo từ sáu lần thử nghiệm (ba người, hai tay), trong khi đường thẳng biểu thị đáp tuyến tần số lý tưởng – không chịu bất kỳ ảnh hưởng nào từ tay cầm. Sự so sánh này cho thấy cách cầm micro khác nhau có thể làm lệch đáp tuyến tần số đã được nhà sản xuất thiết lập, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh tổng thể.

Khi người dùng cầm micro ở cuối phần tay cầm, chỉ xuất hiện những sai lệch rất nhỏ so với đáp tuyến tần số tiêu chuẩn — chủ yếu là các dao động nhẹ (ripple) ở dải tần trên khoảng 3 kHz. Tuy nhiên, những biến đổi này thường rất khó nhận biết bằng tai người và hầu như không ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh khi sử dụng thực tế.

Khi người dùng đặt ngón trỏ và ngón cái ôm sát mặt trước của micro (tạo thành kiểu cầm "cupping"), các hiện tượng cộng hưởng bắt đầu xuất hiện. Một trong những cộng hưởng chính được ghi nhận có mức tăng lên tới +9 dB trong khoảng tần số 1.8–2.2 kHz. Ngoài ra, còn có một đỉnh cộng hưởng khác xuất hiện quanh 10 kHz.

Những cộng hưởng này không chỉ làm thay đổi màu sắc âm thanh (gây ra hiện tượng méo tiếng hoặc âm thanh bị "màu") mà còn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hiện tượng hú rít (feedback) trong các hệ thống âm thanh sân khấu (PA system). Đây là một rủi ro lớn trong môi trường biểu diễn trực tiếp, nơi yêu cầu âm thanh phải rõ ràng, ổn định và kiểm soát tốt.

Đây là kiểu cầm micro bàn tay che phủ khoảng một nửa phần lưới (head grille) và ngón cái đặt lên phía trên đầu micro. Với cách cầm này, hiện tượng cộng hưởng chính thường xuất hiện ở khoảng 2 kHz (với hệ số chất lượng Q thấp), và một cộng hưởng khác có thể xảy ra ở trên 6 kHz.

Những cộng hưởng này có thể gây biến dạng âm thanh ở các dải tần quan trọng, làm ảnh hưởng đến độ trung thực và khả năng kiểm soát âm thanh, đặc biệt trong môi trường biểu diễn trực tiếp.

Khi bàn tay bao trùm lên phần đầu micro, hiện tượng cộng hưởng âm thanh sẽ xuất hiện rõ rệt hơn. Thường thì cộng hưởng chính xảy ra ở khoảng 2 kHz, và ngoài ra còn có thêm cộng hưởng ở vùng 3–4 kHz, do các khoảng trống nhỏ phía trước micro gây ra.

Nếu cầm micro đúng cách, tức là cầm ở phần thân (tay cầm), thì ảnh hưởng từ bàn tay là rất nhỏ – chỉ gây ra những thay đổi nhẹ trong đáp tuyến tần số, gần như không đáng kể. Nhưng nếu người dùng “khum” tay quanh lưới micro hoặc đặt tay sai vị trí, các cộng hưởng sẽ xuất hiện và ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh. Kích thước và vị trí của bàn tay cũng đóng vai trò quan trọng – tay càng lớn thì cộng hưởng tạo ra càng rõ và sắc nét hơn.

Không gian quanh micro – đặc biệt là khoang miệng của ca sĩ khi hát gần – cũng có thể gây cộng hưởng. Khi miệng mở rộng trước đầu micro, nó trở thành một “khoang âm lớn” ảnh hưởng đến hiệu quả thu âm.

Cách sử dụng đúng:

• Luôn cầm micro ở đúng vị trí tay cầm, không che phần đầu micro.

• Với các nghệ sĩ beatbox, việc tạo cộng hưởng bằng tay có thể là cần thiết, vì đây là một phần trong phong cách biểu diễn.

Ngoài ra, cần nhớ rằng màng micro định hướng không chỉ thu âm từ phía trước mà còn từ phía sau. Đây là một cơ chế cân bằng âm thanh rất tinh tế – nếu bị che khuất hoặc thay đổi bởi tay hay đầu người, đặc tính hướng của micro sẽ bị lệch, ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động.

TỔNG KẾT 

Dù là ca sĩ chuyên nghiệp, nghệ sĩ biểu diễn, hay kỹ thuật viên âm thanh, việc nắm rõ và thực hành cách cầm micro đúng cách sẽ giúp duy trì chất lượng âm thanh ổn định, tự nhiên và tránh được những sự cố không mong muốn như hú rít, méo tiếng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một dòng micro đáp ứng tốt cả về chất lượng kỹ thuật lẫn thiết kế tối ưu cho biểu diễn thực tế, các mẫu micro của Dbacoustic là lựa chọn đáng tin cậy. Với khả năng xử lý âm thanh chính xác, chống hú hiệu quả và thiết kế thân thiện với người dùng, micro Dbacoustic giúp bạn yên tâm thể hiện giọng hát với âm thanh rõ ràng và sắc nét – dù trên sân khấu hay trong phòng thu.